Дойдум | Сонуннар | Форум | Аадырыстар | Кэпсиэм этэ | Фотогалерея | Субэлэр | Ссылкалар | Опрос | Чат | e-mail
31.03.2004. Дьокуускай. Кэпсиир биhиги анал корреспонденкабыт Анна Андросова:
"Баайа5а уустара" быыстапка бугун тумуктэннэ. Элбэх киhи сыратын уурбут улэтэ дьон-сэргэ сэнээриитин ылыан ылла. Бугун да5аны саала иhэ толору киhи. Дьоннор уустары кытары кэпсэтэллэр, субэ-ама ылаллар, сакаас биэрэллэр. Хаама сылдьан иhиттэххэ кэлбит ыалдьыттар оноhуктары се5е-махтайа, ымсыыра кереллер.
Мин бугун учууталбын Анна Васильевна Мандарованы таба тутан кэпсэтэргэ сананным. Учууталым олус сэмэй киhи буолан кэпсэтиибит бастаан утаа соччо тахсыбата. Хата уереэппит о5олорун туhунан ыйыппыппар сырдыы тустэ уонна аргыый хаама сылдьан кэпсэттибит.
- Анна Васильевна, бу быыстапка5а кыттыбыт эдэр дьон бары да5аны эйиигиттэн суол аспыт дьон буоллахтара.
- Мин салайар художественнай кылааспар Яроев Слава, Колодезников Афоня, Гоголев Гоша, Винокуров Ваня, Чахов Вова, Луковцев Костя, билигин оскуола5а куруhуок ыытар Изабелла Неустроева, Анна Колодезникова, Паша Мандарова уерэммиттэрэ. Бу ыйанан турар чаппараахтары, утулуктэри Захарова Паша, Потапова Маша тикпиттэрэ. Кинилэр билигин медицинскай институт студенкалара. Билигин миэхэ 24 о5о уерэнэр. Урут элбэх штатнай чаас керуллэр эрдэ5инэ уолаттар ууска, кыргыттар иискэ тус-туспа уерэнэр этилэр. Билигин уп-харчы керуллубэт буолан бары бииргэ уерэнэллэр. Ону бэйэбит керен арааран биэрэбит, оччо5уна уерэнэр чаастара кыччаан биэрэр. Дьинэр туhунан уерэнэллэрэ быдан таhаарыылаах буолар.
- Билигин о5олор архитектура5а интириэстэрэ улааппыт. Итини туохтан дии саныыгын?
- Билинни о5олор толкуйдуур ейдере, ба5а санаалара быдан атын. Сананы, интириэhинэйи онорорго дьулуhаллар. Ол иhин уолаттарга анаан прикладной чаас быhыытынан араас макеттары онотторобут. Холобура, бу бугун манна Белолюбскай Вася "Детская площадка", Слепцов Игнаша "Олорор дьиэ бырайыага", Луковцев Сема "Вид здания" диэн улэлэрэ бааллар. Онтон бу Юра Яроев диэн о5о миэхэ уерэммэт эрээри, бэйэтэ сэнээрэн, интириэhиргээн о5олору кытта дьарыктанар. Инникитин архитектор буолар ба5а санаалаах.
- Чэ, аны эн бэйэн улэн туhунан кэпсэтиэххэ. Бу соннор эскистарын хантан ылбыккыный? Улэ5эр туох ыарахаттары керсе5ун?
- Бу маннык бууктаах сону мин Оруоhуттар (Баай А5а ууhун баай ыала) сиэннэригэр кербутум. Онтон утуктэн тикпитим. Эскиhын Ытык-Куел музейыттан ылбытым. О5о сонун балтым Варя иккилээ5эр киниэхэ анаан тикпитим, онтон улааппытын кэннэ уhатан, уларытан биэрбитим. Билигин бириэмэм суох буолан соччо тикпэппин. Тыа дьоно хайдах олорорбутун бэйэн билэ5ин. Матырыйаал да суох. Холобура, сон тиктэрэргэ киэргэл тимирдэр наадалар. Оннук олох кестубэт.
- Быыстапка туhунан туох санаалааххыный?
- Дьон интириэhэ улаханын керен уердум. Оробул куннэргэ буолбута буоллар оссо бэрт буолуо эбит. Улэ кунэ буолан, сорох дьоннор сылдьыбатылар. Бу иннинэ биhиги Майа5а нэhилиэктэр, улуустар зональнай фестивалларыгар баран кэлбиппит. Онно баран грамотанан на5ыраадаламмыппыт, уустарбыт улэлэрэ атыыга барбыта. Мин бууктаах сонум уонна биир чаппараа5ым Хабаровскайга быыстапка5а барар буолла.
- Кэпсээнин иhин бар5а махтал!
Ити курдук Анна Васильевна ыарахаттары ча5ыйбакка улэлии-хамсыы сылдьар. О5о ба5а санаатын таба таайан, талааннарын арыйан ессе да элбэх ыччаты утуе5э-кэрэ5э угуйоу турда5а.
Биhиги ытыктыыр кырдьа5аспыт, "Баайа5а" кинигэ автора, Таатта улууhун бочуоттаах олохтоо5о быыстапка туhунан санаатын аа5ыа5ын:
"Баайа5а уустара сойуппат са5аттан, былыр нууччалар кэлиэхтэрин быдан инниттэн, ааттара ааттаммыта, сурахтара-садьыктара тар5аммыта. Тимири уhаарбыттара, араас туттар тэрили онорбуттара. Дьэ онтон ыла тимир уустара, кэлин кемус, мас уустара биллэн-костон, келуенэ уустар уескээн, киэн биллиини ылбыттара: Тордуйалар (Тордуиннар, Луковцевтар), Неустроевтар, Слепцовтар, Чаховтар, Андросовтар, Христофоровтар, Поповтар, Хатылаевтар, Максимовтар. Билинни кэмнэ кинилэр хаhыс эмэ келуенэ ыччаттара - Баай5а киэн туттар уустара. Борис Федорович-Мандар Уус норуот маастара, уhуйааччы, уерэтээччи. Кини уерэппит, ииппит ыччаттара - норуот маастардара - Анна Васильевна Мандарова, Федор Иванович Чарин, Сарыал Константинович Билюкин. Биллэр талааннаах уустар: Афанасий Колодезников, Николай Егоров, Пётр Луковцев, бырааттыы Василий, Ваячеслав Яроевтар, Константин Луковцев, Владимир Чахов, Дмитрий Шамаев уо.д.а."
Дьокуускайга "Арчы Дьиэтигэр" тэриллибит Баайа5а уустарын быыстапката улахан тэрээhиннээхтик, киэн далааhыннаахтык ыытылынна, биhирэбили, урдук сыанабылы ылла.
Тугунан ордук биhирэннэ?
Тумуктээн эттэххэ, Баайа5а уустарын улэлэрин улахан эйгэ5э таhаарыы, республика5а тар5атыы, тэнитии, санаттан сана са5ахтары баhылааhын, инникигэ киэн суолу-ииhи кердеруу, эдэр талааннарга кэскили арыйыы - быыстапка сурун суолтата итиниэхэ буолар, итиниэхэ туhаайыллар. Куннээ5и тубуктээх олоххо кэрэ кэми булан, кэпсэтэн, санаа атастаhан, уран уустарбытыттан астынан, дуоhуйан, санаабыт ере кете5уллэн тар5астыбыт.
Бу ус кун "Баайа5а уустара" быыстапканы тэрийсиигэ улэлэрин, уерэхтэрин умнан туран суурбут-кеппут тутаах дьоммутугар Иннокентий Михайлович Андросовка, Мотрена Иннокентьевна Сидельникова5а, Изабелла Александровна Сивцева5а, Михаил Семенович Дедюкинна, Галина Семеновна Анисимова5а, улэhит ыччаттарбытыгар Поликарп Андросовка, Евгений Неустроевка, Саргылана Данилова5а, Антонина Седалищева5а, Петр, Аида Неустроевтарга, студеннарбытыгар Оксана, Шура Неустроеваларга, Дека Христофорова5а, Василина Попова5а бэйэм ааппыттан дирин махталбын тиэрдэбин уонна куруутун маннык тумсуулээх, биир субэлээх буолуоххайын диэн диэн ынырабын.
